NOWOCZESNE ENERGOOSZCZĘDNE SYSTEMY OGRZEWANIA

Odkamienianie instalacji i odbiorników ciepła

1. Wprowadzenie

Technologia renowacji instalacji centralnego ogrzewana / lub innych wodnych obiegów
zamkniętych/ przedstawia zespół działań, których celem jest przywrócenie instalacjom źle
pracującym możliwości dalszej prawidłowej pracy zgodnie z założeniami projektowymi, 
dając równocześnie gwarancję w trakcie zabezpieczenia tych instalacji przed korozją
i zanieczyszczeniami osadami w trakcie dalszej eksploatacji.

Potrzeba wdrażania powyższej technologii wynika ze specyficznej sytuacji  jakiej 
znalazły się w kraju instalacje centralnego ogrzewania - Przede wszystkim 
w budynkach wielorodzinnych, użyteczności publicznej, czy budownictwie 
przemysłowym. Instalacje te wykonane były dotychczas w sposób odbiegający
od norm o poziomu świtowego, co powodowane było brakiem na rynku krajowym
odpowiednich materiałów, urządzeń, armatury, a także norm i przepisów, które
gwarantowałyby powstawanie trwałych, energooszczędnych  układów grzewczych.

Większość instalacji w kraju ( 90%) pracuje nadal w systemie otwartych, co powoduje ich
przedwczesną korozję, doprowadza do zarastania przewodów osadami, uniemożliwiając
automatyczną regulację, a tym samym możliwość zmniejszenia zużycia energii cieplnej.

Korozja instalacji doprowadza w efekcie do perforacji przewodów, urządzeń grzewczych
i konieczności prowadzenia kosztownych wymian instalacji.

Rzeczywista trwałość takich instalacji wynosi 10-20 lat, podczas gdy czas pracy poprawnie
wykonanej instalacji powinien wynosić około 50 lat.

Zmiany tego stanu można przeprowadzić bądź w wyniku masowych wymian instalacji
 - co jest procesem bardzo kosztownym i praktycznie niemożliwym do zrealizowania
w obecnej sytuacji finansowej kraju, bądź przez modernizację istniejących instalacji, 
której pierwszym etapem winien być proces renowacji.

Prezentowana technologia czyszczenia chemicznego jest procesem trzy-etapowym:

Kwalifikacja instalacji do procesu renowacji uwzględniająca stan zanieczyszczeń
materiałowych przewodów i urządzeń obiegu wodnego oraz prawidłowość
rozwiązań systemowych. Kwalifikacja instalacji jest przeprowadzana według
opracowanych wytycznych, zawierających m.in. kryteria wymiany, bądź renowacji
instalacji centralnego ogrzewania.

Zabezpieczenie instalacji przed korozją i powstawaniem innych zanieczyszczeń
poprzez dozowanie odpowiedniego inhibitora korozji dostosowanego do rodzaju
instalacji ( system zamknięty - otwarty, rodzaj materiału, itp.). Instalacja z chwilą
zakończenia procesu renowacji jest przygotowana do działań modernizacyjnych, tzn.
automatyzacji węzłów cieplnych, wprowadzenia zaworów termostatycznych przy 
grzejnikach, przejścia na układ zamknięty poprzez wprowadzenie naczyń zbiorczych 
ciśnieniowych, miejscowego odpowietrzania, szczelnych pomp i armatury i inne.

Działanie te zapewniają wymaganą trwałość i energooszczędność instalacjom c.o., 
umożliwiają uzyskanie odpowiedniego komfortu użytkowanych pomieszczeń poprzez
automatyczną regulację ich temperatury.

2. Skutki zanieczyszczenia instalacji centralnego ogrzewania osadami.

Zakłócenia w pracy instalacji centralnego ogrzewania wynikają przede wszystkim 
z nadmiernych strat wody w układzie grzewczym oraz uzupełniania tych strat wodą
o niewłaściwej jakości. Powoduje to przedwczesną korozję wszystkich stalowych 
elementów instalacji, przejawiające się w zmniejszeniu grubości ścianki o powstawaniem
lokalnej korozji tzw. poosadowej.Niezależnie od składu chemicznego struktury osadów powstających w instalacjach c.o.  

hydraulicznych. W konsekwencji zmniejsza się współczynnik przenikania ciepła
w wymiennikach i ich moc, wzrasta zużycie energii, zmniejsza się średnia temperatura tych pomieszczeń, wzrasta zagrożenie powstawaniem lokalnej korozji, tzw. poosadowej.

Największe jednak szkody powodują osady w instalacjach c.o. całkowicie lub częściowo
zautomatyzowanych, gdyż są przyczyną uszkodzenia, zatarcia, lub utraty szczelności 
elementów automatyki. Na niszczące działanie osadów narażone są w pierwszym rzędzie
kryzy i gniazda zaworów, cienkościenne mieszki sprężyste, zawieradła typu rurowego
lub kulowego i dławice w zaworach regulacyjnych.

Badania oraz doświadczenia przedsiębiorstw zajmujących się automatyzacją węzłów 
cieplnych i instalacji c.o. dowodzą, że większość urządzeń do automatycznej regulacji
i sterowania wymaga naprawy lub wymiany po kilku zaledwie miesiącach użytkowania.

Wpływ stopnia zanieczyszczenia osadami grzejników na ich wydajność cieplną.

Wyraźny wpływ negatywny osadów może się objawić, jeśli osady będą 
się gromadzić w dowolnym kolektorze, powodując zmniejszenie się jego drożności.

Zmniejszający się przepływ wody przez grzejnik pociąga za sobą obniżenie jej średniej
temperatury i zmniejszenie oddawanego ciepła do ogrzewania pomieszczenia.

3. Skutki pozostawienia w wymienianych instalacjach c.o. 
starych i nie oczyszczonych grzejników.

Przyjęcia zasady, że przy wymianie instalacji stare grzejniki żeliwne musza być zastąpione
nowymi, zmierzałoby do obciążenia inwestora wysokimi, ekonomicznie nieuzasadnionymi 
kosztami oraz do marnotrawstwa wytworzonego dobra.

Przy wymianie instalacji za racjonalne należało by uznać zastąpienie nowymi tylko tych
spośród starych grzejników, w których stwierdzono zniszczenie ścianek spowodowane 
korozją na tyle, że nie są zdolne znieść próby hydraulicznej przy ciśnieniu wymaganym
dla danej instalacji. Natomiast w przypadku mniejszych zanieczyszczeń korozyjnych 
stare grzejniki powinny być ponownie użyte w wymienianych instalacjach pod warunkiem,
że przed wmontowaniem ich do  instalacji zostaną chemicznie oczyszczony.

(...)Ogólnie można przyjąć, że wykonanie chemicznego czyszczenia starego grzejnika
jest cenowo równoważne chemicznemu czyszczeniu nowego grzejnika u producenta. 
Wobec tego zastosowanie oczyszczonego starego grzejnika w wymienianej instalacji
da oszczędność przy zakupach równoważną cenie wytworzenia grzejnika nie oczyszczonego.(...)

4. Skutki nie stosowania chemicznego czyszczenia instalacji c.o. 
przed wyposażeniem ich w elementy automatycznej regulacji.

Wbudowanie elementów automatyki do nie oczyszczonej chemiczne nowej instalacji 
spowoduje w krótkim czasie odpadanie rdzy i zendry z powierzchni rur i grzejników,
a z grzejników żeliwnych - także resztek masy formierskiej.

W przypadku instalacji już eksploatowanych, w których ubytki wody są uzupełniane wodą 
nie uzdatnioną, występują ruchome osady w postaci szlamu i odpadających fragmentów 
instalacji powierzchni wewnętrznej rur oraz powierzchni wymiany ciepła w wymiennikach, 
kotłach i grzejnikach.
Zanieczyszczenia te w części osadzą się w miejscach:

-   o spowolnionym przepływie,

 -   zasyfonowanych,

 -  elementach wykonawczych automatyki,

 - powierzchniach grzejnych wymienników ciepła lub kotłów, powiększą stopień ich
zanieczyszczenia. Skutkiem gromadzących się osadów w w/w elementach układu
grzewczego występują zakłócenia pracy instalacji (...) oraz uszkodzenia jej elementów,
w tym uszkodzenia i przedwczesne zużycie zaworów regulacyjnych. Sposób, w jaki 
automatyka będzie reagować na zakłócenia spowodowane osadami, wskazuje na 
wzrost strat energetycznych w systemie oraz w niektórych przypadkach na jej 
nieskuteczność (...). Zakłócenia te będą kompensowane w ograniczonym zakresie przez
termostatyczne zawory na grzejnikach, które poprzez zwiększenie stopnia otwarcia, 
będą dążyć do utrzymania wymaganego strumienia cieplnego oddawanego
przez grzejnik do ogrzewania pomieszczeń.

Ostatecznie strumień ciepła przekazywany przez grzejniki do ogrzewanych 
pomieszczeń mimo automatyki będzie maleć przy wzroście ilości i grubości
osadów. Dlatego właśnie  w tym przypadku automatyka będzie nieskuteczna.

5. Uszkodzenia i przedwczesne zużycie zaworów regulacyjnych.

Na niszczące działanie osadów narażone w pierwszym rzędzie są:

- cienkościenne mieszki sprężyste stosowane w zaworach regulacyjnych albo jaki elementy
  odciążające układ gniazdo - grzyb od działania różnicy ciśnień przed i za zaworem, albo jako
  uszczelniające wrzeciono zaworów, które jeśli ulegną perforacji lub zostaną usztywnione
  nagromadzonymi między falami osadami, uniemożliwiają realizację regulacji  automatycznej;

- zawieradła typu rurowego lub kulowego, które z uwagi na ciasne pasowanie mogą ulec
  zatruciu i unieruchomieniu w dowolnej pozycji zawieradła, albo utratę szczelności w skutek
  przedwczesnego zużycia trących powierzchni;

- dławice w zaworach regulacyjnych z uszczelnieniem dławicowym,
  które szybko tracą szczelność.

Wystąpienie powyższych objawów spowoduje konieczność częstego dokonywania 
kosztownych napraw, nie wyłączając wymiany uszkodzonych elementów. Ponoszone
będą też koszty społeczne ( niedogrzewanie pomieszczeń i związana z tym uciążliwość,
konieczność dogrzewania elektrycznego, przeziębienia, itp.) na ogół pomijane w rachunku.
W końcu trzeba będzie podjąć decyzję chemicznego czyszczenia całej instalacji.

Bądź gospodarny!

Płukanie chemiczne, tak mało kosztuje i umożliwia w ok. 98%
odzyskanie początkowej sprawności starej instalacji C.O.

Po prostu zrób to!

Pomyśl ile możesz zyskać!

Zgodnie z przyjętymi przez rząd założeniami w zakresie wykorzystania energii cieplnej w sektorze komunalno - bytowym,

zalecono podjęcie kompleksowych działań powodujących zmniejszenie zapotrzebowania na energię przeznaczoną na cele ogrzewcze,

jak też racjonalne wykorzystanie ciepła dostarczanego do tych obiektów.